Većina građana formalno podržava koncept Crne Gore kao ekološke države, ali se udio onih koji u njega “u potpunosti vjeruju” blago smanjuje. Istovremeno, raste broj “djelimičnih pristalica”, što pokazuje da je ekološka državnost i dalje percipirana kao poželjna, ali i da građani postaju oprezniji u procjeni njene realne primjene.
Ovo su neki od glavnih zaključaka analize Crna Gora, ekološka država: 30 godina (ne)promijenjene svijesti, koja objedinjujući podatke iz istraživanja sprovedenih od 1991. do 2021. godine, otkriva nivo ekološke kulture u zemlji, lični angažman građana, kao i rad državnih organa, medija i NVO sektora.
Podaci pokazuju da, iako preko 80% građana ne želi da se priroda ugrožava radi ekonomske koristi, izostaje njihovo konkretno učešće u akcijama čišćenja i selektivnom odlaganju otpada. Tako je procenat onih koji bi redovno učestvovali u akcijama čišćenja, između 1994. i 2021. godine opao sa 38,5% na zabrinjavajućih 22%.
Takođe, manje od 30% ispitanika redovno razvrstava otpad, što ukazuje na to koliko je važno unaprijediti infrastrukturu i edukovati stanovništvo kako bi se principi preveli u praksu.
Ispitanici uglavnom smatraju da je zaštita životne sredine zajednička obaveza države, privrede i građana. Skoro tri četvrtine podržava uvođenje strožih mjera poput ekološke policije i novčanih sankcija, što ukazuje na sve veću spremnost javnosti za jaču regulaciju.
Ekološke teme se, prema percepciji javnosti, i dalje nalaze u sjenci dnevne politike i drugih društvenih problema. Većina građana smatra da je pokrivenost ekoloških pitanja u medijima nedovoljna, iako istovremeno ne navode ekologiju kao najviši prioritet. NVO sektor intenzivno sarađuje s državnim institucijama, ali se ekologija u cjelini rjeđe spominje od tema poput korupcije ili socijalne zaštite.
Analize na lokalnom nivou pokazuju da opštine u Crnoj Gori i danas vode glavnu borbu s komunalnim pitanjima – kvalitet i dostupnost vode, odvoz otpada i kanalizaciona infrastruktura.
U novijim istraživanjima (poslije 2015. godine) primijetan je porast svijesti o klimatskim izazovima. Oko 75% ispitanika smatra prelazak na obnovljive izvore energije neophodnim, ali je razumijevanje pojma “pravedna energetska tranzicija” još uvijek na niskom nivou
Istovremeno, stavovi prema zatvaranju industrije uglja su podijeljeni, posebno u lokalnim zajednicama koje ekonomski zavise od takvih postrojenja.
Kompletnu analizu možete pronaći na ovom linku.
Publikacija je izrađena kroz projekat „Inovativne akcije za zelenu budućnost“, uz podršku Eko fonda – Fonda za zaštitu životne sredine Crne Gore. Sadržaj publikacije je isključiva odgovornost autora i ne odražava nužno stavove Eko fonda – Fonda za zaštitu životne sredine.
