Osumnjičeni A.G., R.B., I.B. ,R.H. , J.N. ,G.Đ. , S.B., su optuženi da su raseljenim Romima sa Kosova obećali prevoz do Italije, uz novčanu naknadu. Broj žrtava nikada nije utvrđen jer nije organizovana koordinisana spasilačka pretraga. Brod nikada nije ni izvučen sa dna što je bilo od suštinske važnosti kao dokazni materijal, a mnogi Romi vode se kao nestali. Do danas niko nije odgovarao.
Građanska alijansa najoštrije osuđuje sistematsko zataškavanje ovog slučaja i pozivamo prvenstveno Delegaciju Evropske unije da kroz pristupne prigovore insistira na sveobuhvatnom istraživanju slučaja i kažnjavanju svih onih koji su vršili opstrukciju slučaja. GA zahtijeva da se proces konačno odgovorno i profesionalno vodi, da se što hitnije donese prvostepena presuda i da se krivci kazne. Pozivamo nadležne državne organe da hitno istraže ko je opstruirao ovaj slučaj i da sankcionišu sve odgovorne u skladu sa Zakonom.
Ako krenemo hronološki, vidimo da kroz „pravna spinovanja“ država opstruira ovaj slučaj od samog početka, želeći da se ovaj slučaj zaboravi, a odgovorni ne kazne. Naime, postupak je pokrenut u Osnovnom sudu u Baru, u avgustu 1999. godine. Istraga traje skoro četiri godine. Suđenje je započeto tek u februaru 2003. godine. Nakon nekoliko godina suđenja, zamjenik tužioca u Baru mijenja pravnu kvalifikaciju krivičnog djela pa umjesto “iz nehata”, navodi da je krivično djelo izvršeno “sa umišljajem”. Počinje nova istraga. Spisi predmeta, aprila 2004. godine, dolaze u podgorički Viši sud. Više od dvije godine traje istraga, nakon čega, krajem oktobra 2006. godine, tužilac podiže optužnicu protiv okrivljenih za „teško djelo protiv opšte sigurnosti”. Na glavnom pretresu održanom septembra 2009. godine, sudija odlaže suđenje na neodređeno jer odbrana traži da se optužnica prevede na romski jezik. Sudija kasnije prelazi u Apelacioni sud Crne Gore, pa predmet prelazi u ruke drugog sudije. Nedugo potom, taj sudija iz Višeg suda je vraćen u Osnovni sud u Podgorici. Predmet ponovo čeka. Zadužuje ga tada novoizabrani sudija Višeg suda. Suđenje je odloženo za kraj februara 2011. godine. Pretres počinje iznova a naznake da će se donijeti prvostepena presuda nema na vidiku iako je od tragedije prošlo 15 godina.
Na kraju, ovo je primjer kako se „neefikasan pravni sistem“ grubo zloupotrebljava, što ima za cilj da se protokom vremena zaboravi ova tragedija i odgovornost za istu. Možemo li uzroke tražiti u tome da su akteri ove tragedije prisutni u životu u Crnoj Gori jer napadaju najviše funkcionere lokalnih samouprava ili zato što su aktivni u izbornim procesima ili zato što neko misli da život Roma manje vrijedi od nekog ko to nije?
Zoran Vujičić
GA, koordinator programa vladavine prava
